Dotychczas nie wszyscy mogli zdawać sobie sprawę, że przyjmując spadek mogli całkowicie nieświadomie przyjąć odpowiedzialność za wszystkie zobowiązania, które posiadał spadkodawca. W nieco gorszej sytuacji mogły znaleźć się osoby, które o spadku nawet nie wiedziały, bowiem zgodnie z przepisami, o ile w określonym czasie nie dokonały żadnych czynności z nim związanych, to automatycznie przejmowały spadek wprost, czyli w całości wraz z ewentualnymi długami. Jednym słowem nie wiedziały ani o spadku ani o długach. Od października br. nastąpiła jednak zmiana przepisów w zakresie dziedziczenia długów, zdecydowanie na korzyść spadkobierców.

Spadek a dziedziczenie długów przed zmianami

Dotychczas spadkobiercy odziedziczając spadek mieli możliwość:
  • przyjąć spadek wprost (w całości), czyli wraz ze wszystkimi ewentualnymi długami,
  • przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza - odpowiedzialność za długi spadkowe ograniczona była do wartości odziedziczonego w spadku majątku,
  • odrzucić spadek.
W przypadku gdy spadkobiercy w terminie 6 miesięcy od otrzymania spadku nie dokonali żadnych czynności z nim związanych (nie odrzucili spadku lub nie przedstawili chęci przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza) automatycznie oznaczało to, że przyjmują spadek wprost. Zatem godzą się na poniesienie całkowitej odpowiedzialności za długi spadkodawcy. Jedyny wyjątek w tym zakresie stanowiły osoby nie mające pełnej zdolności do czynności prawnych oraz osoby ubezwłasnowolnione. Takie przepisy zdecydowanie były niekorzystne z punktu widzenia spadkobierców, ponieważ w praktyce mogły wystąpić sytuacje, kiedy to nie mieli pojęcia o zadłużeniu spadkodawcy, a nawet samym spadku. Co za tym idzie całkowicie nieświadomie przejmowali odpowiedzialność za czyjeś długi.

Dziedziczenie długów po zmianie przepisów

Od  18 października 2015 r., główną zasadą jest przyjmowanie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, a nie tak jak dotychczas - wprost. Aktualnie spadkobierca z urzędu przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że za ewentualne długi spadkowe odpowiada jedynie do wysokości wartości odziedziczonego majatku. Jeżeli spadkobierca wyrazi wolę przejęcia spadku wprost bądź jego odrzucenia - powinien złożyć stosowne oświadczenie.

Wykaz inwentarza po zmianach

Kolejna zmiana wprowadzona do prawa spadkowego dotyczy zasad służących ustaleniu stanu majątku spadkowego. Dawniej ustalenia takiego dokonywał komornik sądowy poprzez sporządzenie inwentarza, co obciążało spadkobiercę dodatkowymi kosztami. Nowe uregulowanie umożliwiło spadkobiercom samodzielne dokonywanie wykazu inwentarza i złożenie go w sądzie lub u notariusza.